روز اول فروردین ماه در ایران و برخی دیگر از کشورها به عنوان روز «نوروز» شناخته شده است. ایرانیان این روز را از زمان‌های قدیم، روزی مهم در زندگی خود می‌دانستند. نوروز ایرانیان که در آغاز فصل بهار جشن گرفته می‌شود، پیام آور نو شدگی سال و آمدن گرما و مرگ زمستان و رویش دوبار طبیعت، و زمان خروج انسان از عالم خمودگی و پیوستن به طبیعت و شروع به حیات اجتماعی دوباره در جامعه است.
نوروز، سمبل تحول و تغییر و دگرگونی است. علاوه بر اینکه طبیعت بی‌جان جانی تازه می‌گیرد، ایرانیان نیز با خانه تکانی و پوشیدن لباس نو و ... سعی می‌کنند به استقبال این تحول بروند. بدون شک این تحول به سمت نیکویی و بهتر شدن است و به همین جهت است که بزرگداشت این روز از اهمیت خاصی برخوردار است.
پیشینه نوروز:
عید نوروز از زمان‌های قدیم یکی از دو عید بزرگ ایرانیان بوده است، عید دیگر شانزدهم مهرماه به نام «مهرگان» بوده است. امروزه عید مهرگان از اهمیت چندانی برخوردار نیست. نوروز در روزگار «جمشید» چهارمین پادشاه دوره پیشدادی پدید آمد و در پادشاهی او به صورت آئین درآمد. مسعودی در «التنیه و الاشراف آورده است:
«هرمز در روز نخست ماه فروردین به مظالم (دادگری) نشست. پس آن روز را «نوروز» نام کرد و سنت گشت».
فردوسی در داستان پدید آمدن نوروز نقل می‌کندکه؛ وقتی جمشید از کارهای کشوری بیاسود بر تخت کیانی نشست و همه بزرگان لشکری و کشوری بر گرد تخت او فراهم آمدند ... جمشید آن روز را که نخستین روز از فروردین و آغاز سال بود، نوروز نامید و جشن گرفت».
به جمشید گوهر افشاندند مر آن روز را روز نو خواندند
چنین روز فرخ از آن روزگار بمانده از آن خسروان یادگار
اسلام و نوروز:
در خصوص نوروز و نکو داشت آن در اسلام، روایات مختلف موجود میباشد. بیشتر روایات دلالت بر این دارند که اسلام آن را به عنوان روزی مهم، مورد تأیید وتاکید قرار داده است. از منظر دین خداوند با آفرینش طبیعت نعمت‌های فراوانی در اختیار انسان قرار داده که جوهره و لازمه بهره مندی از این نعمت‌ها به جا آوردن سپاس و شکرگزاری از خالق آن است.
امام صادق(ع) و امام موسی بن جعفر(ع) عید را به ایرانیان تبریک می گفتند و عنوان می‌کردند هر روزی که انسان گناه نکند آن روز عید است. بنابراین بازگشت به فطرت الهی و سلامت ذات و پاک کردن کینه ها و پوشیدن لباس نو و دید و بازدید عید و هدیه و عیدی دادن همه مورد تأیید اسلام بوده و هست.
در مورد سفارش اسلام به صله ارحام که یکی از سنت‌های نوروزی است سرزدن به یکدیگر چند روز یکبار از سفارشات دین اسلام است و به همین دلیل است که در ایام رمضان و نوروز مردم بیشتر به دید و بازدید می روند و برای هم هدیه و عیدی می برند. این یک فرهنگ عمومی در اسلام است.بنابراین بسیاری از آداب نوروز نظیر صله ارحام، لباس نو پوشیدن و عیدی دادن، از تأکیدات اسلام است.
آداب نوروز:
در خصوص روز نوروز در روایات مختلف آداب گوناگونی ذکر شده است که به پاره‌ای از آن‌ها به صورت مختصر اشاره می‌شود:
1- نماز نافله، یک نماز چهار رکعتی پس از نماز ظهر و عصر روز نوروز و دعا کردن در سجده این نماز که موجب بخشش گناهان می‌شود.
2- غسل کردن و پوشیدن لباس تمیز و استعمال بوی خوش. در روایتی امام صادق(ع) می‌فرماید:
«روز نوروز غسل کن و پاکیزه‌ترین لباس‌هایت را بپوش و خود را با بهترین عطرها خوشبو کن».
3- ذکر گفتن خصوصا ذکر «یا ذی الجلال و الإکرام»
4- روزه گرفتن.
5- دعا کردن در لحظه سال.
